H κυριότερη σκέψη που κατακλύζει τους εφήβους κατά τη διάρκεια των Πανελλαδικών εξετάσεων είναι ότι η επίδοσή τους θα μεταφραστεί ως ανεπάρκεια ή απογοήτευση των αγαπημένων τους προσώπων.
Η περίοδος των ενδοσχολικών εξετάσεων, αλλά κυρίως των Πανελλαδικών, είναι μια ιδιαίτερα φορτισμένη περίοδος στη ζωή των εφήβων, καθώς αποτελεί το μεταβατικό στάδιο προς την ενηλικίωση και ταυτίζεται με την επίτευξη των στόχων σε πλαίσιο επαγγελματικού προσανατολισμού. Πολύ συχνά, τέτοιου είδους στόχοι, οι οποίοι είναι συνυφασμένοιμε το επίπεδο ικανότητας ενός εφήβου, αν θα επιτύχει ή αποτύχει σε ένα τόσο κομβικό σημείο στη ζωή του, αν θα «απογοητεύσει» τα αγαπημένα του πρόσωπα ή και τον ίδιο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με αγχώδεις και αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, με ένταση, με απρόσμενα κι ακατανόητα ξεσπάσματα.
Η έκφραση του άγχους κι η ένταση είναι συνήθεις σε ένα μεγάλο ποσοστό εφήβων, όταν πρόκειται να συμμετέχουν στις ενδοσχολικές εξετάσεις ή τις Πανελλαδικές, ειδικότερα όταν αυτές πλησιάζουν, κάτι όμως που επίσης παρατηρείται συχνά, είναι να καταβάλλονται από το άγχος και συνεπώς, να αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στο βαθμό που θα ήθελαν ή στο βαθμό που θα μπορούσαν, υπό διαφορετικές – μη ψυχοπιεστικές – συνθήκες. Σημειώνεται ότι η κυριότερη σκέψη που κατακλύζει τους εφήβους κατά τη διάρκεια των Πανελλαδικών εξετάσεων είναι ότι η επίδοσή τους θα μεταφραστεί ως ανεπάρκεια ή απογοήτευση των αγαπημένων τους προσώπων.
Για το λόγο αυτό, η συνδρομή των γονέων στην αντιμετώπιση των αρνητικών συναισθημάτων και των συμπτωμάτων του άγχους κρίνεται αναγκαία, όχι μόνο για την καλύτερη απόδοση του παιδιού στις εξετάσεις, αλλά και για τη γενικότερη ψυχοκοινωνική του ισορροπία.
Πώς μπορούν, όμως, οι γονείς να συμβάλλουν στη διαχείριση του άγχους των παιδιών τους;
1. Προσπαθήστε να προσφέρετε ευκαιρίες για διάλλειμα και δημιουργήστε ένα περιβάλλον ηρεμίας στο σπίτι. Το παιδί θα μελετήσει, επικοινωνήσει και χαλαρώσει καλύτερα σε ένα ήρεμο περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονά σε συνθήκες ηρεμίας θα ζητήσει την βοήθεια σας, αν τη χρειαστεί ευκολότερα. Αν σας το επιτρέπει το πρόγραμμα σας, η παρουσία σας στο σπίτι κατά την διάρκεια των εξετάσεων είναι επιθυμητή, κάντε μαζί με το παιδί ένα διάλλειμα για ένα σνακ ή ένα ρόφημα και συζητήστε χαλαρά θέματα της καθημερινότητας.
2. Αποφύγετε την δημιουργία προσωπικών προβλημάτων και εντάσεων ή την επιβάρυνση του παιδιού με προβλήματα που αφορούν την καθημερινότητα σας. Όσο επιβαρυμένη και αν είναι η επαγγελματική ή κοινωνική σας ζωή, η περίοδος των εξετάσεων δεν είναι κατάλληλη για επιβάρυνση του παιδιού με αυτά τα θέματα.
3. «Κακομάθετε» λίγο το παιδί σας. Φτιάξτε ή παραγγείλετε το αγαπημένο του φαγητό, ίσως επιτρέψετε ένα γλυκό ή παγωτό εκτός προγράμματος, γενικώς «κακομάθετε» λίγο το παιδί, χωρίς φυσικά υπερβολές και δίχως να γίνει ρητά φανερό στο ίδιο.
4. Φροντίστε την διατροφή και τον τρόπο ζωής του παιδιού. Να θυμάστε ότι μια καλή διατροφή έχει θετικά αποτελέσματα στη διάθεση, τη συγκέντρωση και την παραγωγικότητα. Προσπαθήστετο παιδί να καταναλώνει τουλάχιστον δύο πλήρη γεύματα μέσα στην ημέρα, τα οποία να περιλαμβάνουν πρωτεΐνη, λαχανικά και υδατάνθρακες. Επιπλέον,οι φρέσκοι χυμοί βοηθάνε γιατί προσφέρουν βιταμίνες και ενυδάτωση. Η καφεΐνη αν και παρέχει διέγερση, δεν βοηθάει καθόλου στο άγχος και την ανησυχία, οπότε, εάν καταναλώνεται, θα πρέπει να γίνεται με μέτρο και τουλάχιστον πέντε ώρες πριν την ώρα του ύπνου. Τέλος, υπενθυμίστε στο παιδί σας να ασκείται σωματικά ώστε να βοηθήσει τους μύες να χαλαρώσουν από την ένταση και να μειώσουν τα επίπεδα αδρεναλίνης και κορτιζόλης που έχουν εκκριθεί όσες ώρες βρισκόταν σε ένταση.
5. Υποστηρίξτε τον οκτάωρο ύπνο. Προσπαθήστε να υπενθυμίζετε με ήπιο τρόπο στο παιδί την ανάγκη ενός καλού νυκτερινού ύπνου, φροντίζοντας όποτε αυτό είναι δυνατόν, βάσει και του δικού σας προγράμματος, να καταναλώνει το δείπνο του τρεις τουλάχιστον ώρες πριν τη νυκτερινή του κατάκλιση. Εάν το προσωπικό σας πρόγραμμα δεν επιτρέπει την ίδια ώρα έναρξης του νυκτερινού ύπνου όλων των μελών της οικογενείας, προσπαθήστε να παρέχετε στο παιδί ένα ήσυχο και προστατευμένο περιβάλλον που θα του επιτρέψει έναν βαθύ κι αδιατάρακτο ύπνο. Να θυμάστε ότι ο κατάλληλος ύπνος βελτιώνει τόσο τις γνωστικές ικανότητες του παιδιού, όσο και την ψυχική του ισορροπία.
6. Εξασφαλίστε ένα σκιερό, δροσερό και ήσυχο μέρος για την μελέτη του. Αν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό προσπαθήστε να περιορίσετε όσο μπορείτε τους θορύβους που αποσπούν το παιδί από το διάβασμα του.
7. Μην διοργανώνετε γιορτές και πολυπρόσωπες συγκεντρώσεις στο σπίτι σας. Η συγκέντρωση του παιδιού δοκιμάζεται στα όρια της, την περιόδου των εξετάσεων δεν χρειάζεται να δοκιμαστεί από επιπλέον περισπάσεις.
8. Αποφύγετε την συχνή επανάληψη ερωτήσεων αναφορικά με την πρόοδο της μελέτης του παιδιού, το πόσο δύσκολο είναι το μάθημα ή το ποσοστό επανάληψης της ύλης. Προσπαθήστε να μην οδηγείτε κάθε συζήτηση στο θέμα των εξετάσεων διότι η συνεχής αναφορά σε αυτές λειτουργεί πολλαπλασιαστικά για το άγχος των μαθητών. Αντίθετα προτείνεται να περιμένετε η συγκεκριμένη συζήτηση να ξεκινήσει από το παιδί σας.Ιδανικά αποφύγετε τις σχετικές συζητήσεις, αργά το απόγευμα ή το βράδυ.
9. Να έχετε και να δείχνετε εμπιστοσύνη στο έφηβο παιδί σας και μην αποφεύγετε να του υπενθυμίζετε τις ικανότητες και τα κατορθώματα του.
10. Σχεδιάστε μαζί τι θα κάνετε μετά τις εξετάσεις, τις διακοπές ή ένα νέο χόμπι. Μη ξεχνάτε ποτέ και διδάξετε το παιδί σας, ότι η ζωή συνεχίζεται είναι απρόβλεπτη και γεμάτη αναπάντεχες ευκαιρίες για όποιον τις περιμένει κοιτώντας στο μέλλον και όχι στο παρελθόν.
*Γράφει η Μιρέλλα Τζανιδάκη, Εκπαιδευτική Σύμβουλος – Ψυχολόγος Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού Success-Lab
