Αρχαίο Θέατρο Μαντινείας
Ένα ιδιαίτερο μνημείο των αρχαϊκών χρόνων, ανευρέθει ύστερα από διετείς ανασκαφές (1887-1889) που διενεργήθηκαν στον αρκαδικό τόπο, από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή. Το μοναδικό αυτό αρχαιολογικό εύρημα εντοπίστηκε σε μια από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαιότητας, στην αρχαία Μαντινεία Αρκαδίας.
Επρόκειτο για το αρχαίο θέατρο της περιοχής, του οποίου η ανέγερση πιθανολογείται ότι συντελέστηκε μετά το 370 π.Χ. μαζί δηλαδή με την επανίδρυση της πόλης. Ωστόσο, εκτιμάται ότι πήρε την τελική του μορφή κατά την αυτοκρατορική περίοδο, το 222 μ.Χ.
Ήταν ένα μικρό θέατρο στο κέντρο της πόλης, χτισμένο από ντόπιο ασβεστόλιθο και λευκό μάρμαρο. Διέθετε μεγάλη χωρητικότητα, καθώς μπορούσε να υποδεχτεί πάνω από 6.000 θεατές, οι οποίοι εισέρχονταν στο κοίλον του θεάτρου, από 4 εισόδους.
Αρχαίο Θέατρο Τεγέας
Σε μια από τις ισχυρότερες πόλεις της αρχαίας Αρκαδίας, βρίσκονται τα απομεινάρια ενός μοναδικού αρχαιολογικού ευρήματος, του “Αρχαίου Θεάτρου Τεγέας”. Η ύπαρξη του θεάτρου στην περιοχή μαρτυρά, την άμεση σχέση που είχε η Τεγέα με την ποίηση και τον τραγικό λόγο.
Αρχαίος Ορχομενός
Σκαρφαλωμένη σε ένα λόφο, πάνω από την πεδιάδα του Λεβιδίου, βρίσκεται μια από τις μεγαλύτερες αρκαδικές πόλεις της αρχαιότητας, ο “Αρχαίος Ορχομενός”.
Σύμφωνα με τη μυθολογική μας παράδοση ο αρκαδικός Ορχομενός ιδρύθηκε από τον γιο του Λυκάονα, “Ορχομενό”. Επρόκειτο για μια πόλη – ακρόπολη με ισχυρά τείχη, η οποία λόγω της γεωγραφικής θέσης που κατείχε, αποτελούσε μια περιοχή στρατηγικής σημασίας. Στην αρχαία αυτή πόλη έχει αναφερθεί και ο Όμηρος, ο οποίος χαρακτηρίζει τον Ορχομενό “πολύμηλο”, καθώς διέθετε πολλά κοπάδια προβάτων.
Το αρχαίο θέατρο Ορχομενού, ανήκε στα πιο μεγάλα θέατρα της αρχαιότητας. Οικοδομήθηκε κατά την ελληνιστική περίοδο και είχε χωρητικότητα που υπερέβαινε τους 4.000 θεατές. Στο χώρο του δεν διεξάγονταν αποκλειστικά παραστάσεις, αλλά και αγώνες στο όνομα του θεού Διονύσου.
Αρχαίο Παλλάντιο
Στην αρκαδική γη, μόλις 7 χιλιόμετρα από την Τρίπολη, μπορεί να θαυμάσει κανείς τα απομεινάρια μιας ακόμα αρχαίας πόλης, με ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον και σπουδαία ιστορική αξία. Ο λόγος για το “Αρχαίο Παλλάντιο”.
Η αρχαία πόλη είχε ιδρυθεί από τον Πάλλα, γιό του Λυκάονα και εγγονό του Πελασγού. Τα θεμέλια της, βρίσκονται σε ένα κατάφυτο λόφο, κοντά στο σημερινό χωριό Παλλάντιο, βορειοδυτικά της λίμνης Τάκα. Το όνομα του αρχαίου πολίσματος έχει δύο πιθανές πηγές προέλευσης. Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, η ονομασία «Παλλάντιο» προέρχεται από τον οικιστή του τόπου, τον Πάλλα, ενώ με βάση τη δεύτερη, το όνομα πιθανότατα να σχετίζεται με την Παλλάδα Αθηνά, που τόσο λάτρεψε η Αρκαδία.
Ναός Αλέας Αθηνάς Τεγέας
Σε κοντινή απόσταση, μόλις δέκα χιλιόμετρα από την Τρίπολη, νοτιοδυτικά της αρχαίας πόλης της Τεγέας, συναντά κανείς τον ναό της Αλέας Αθηνάς. Επρόκειτο για ένα δημιούργημα του Παριανού γλύπτη και αρχιτέκτονα Σκόπα, το οποίο τοποθετείται χρονολογικά, λίγο μετά τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ.
Ο ναός της Αλέας Αθηνάς ήταν ένα πολύ ιδιαίτερο ιερό οικοδόμημα, χτισμένο μέσα σε ιερό άλσος. Η πρόσβαση σε αυτόν απαγορευόταν για τους αμύητους, κάτι που υποδεικνύει πως στο χώρο αυτό τελούνταν μυστήρια. Υπήρχαν δύο θυσιαστήριοι βωμοί, ο ένας βρισκόταν σε περίοπτη θέση και αφορούσε αναίμακτες θυσίες ενώ ο δεύτερος ήταν μακριά και αφορούσε αιματηρές θυσίες. Από το στοιχείο αυτό φαίνεται πως το ιερό ανήκε στους ναούς που έκαναν στροφή στα νέα θρησκευτικά ήθη.
Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ενδείξεις στη θέση που βρισκόταν ο ναός φαίνεται πως κατά τα Μυκηναϊκά χρόνια είχε οικοδομηθεί παλιότερος – αρχαϊκός ναός του 7ου αιώνα π.Χ. στον οποίο λατρευόταν επίσης κάποια θεά. Ο παλιός ναός καταστράφηκε ύστερα από φωτιά το 395 π.Χ. και τη θέση του πήρε ο ναός της Αλέας Αθηνάς.
Ακρόπολη Νεστάνης
Σε κοντινή απόσταση από τη Νεστάνη Αρκαδίας, στα δυτικά του χωριού, συναντά κανείς τα ερείπια της ΄΄Ακρόπολης της αρχαίας πόλης της Νεστάνης.
Επρόκειτο για την αρχαία πόλη που άκμασε από τον 5ο – 3ο αιώνα π.Χ. και ήταν χτισμένη στην κορυφή του λόφου Πανηγυρίστρα. Δύο ημικυκλικοί πύργοι και μια πύλη αποτελούσαν τα μέλη της εντυπωσιακής της οχύρωσης.
Τα τείχη της αρχαίας πόλης, που περιέκλειαν έξι στρέμματα της αρκαδικής γης, εμπλουτίζονταν κατά διαστήματα από πύργους. Σήμερα έχουν σωθεί δυστυχώς, ορισμένα μόνο τμήματα από την τοιχοποιία και από τον ένα πύργο, τα οποία είναι πελασγικά. Τα ερείπια του τείχους στην πύλη, χρονολογούνται στο 465 π.Χ.
Στην κορυφή του λόφου έχουν εντοπισθεί επίσης, 5 μεγάλοι ογκόλιθοι, οι οποίοι υποδηλώνουν την ύπαρξη σπουδαίου αρχαϊκού ανακτόρου. Σύμφωνα με τον Παυσανία, στην αρχαία Νεστάνη, υπήρχε ιερό της θεάς Δήμητρας, για την οποία μάλιστα κάθε χρόνο οι κάτοικοι διοργάνωναν εορτή.
Η αρκαδική πόλη, αποτελούσε μια από τις σημαντικότερες αρκαδικές θέσεις καθώς βρισκόταν πάνω σε μια από τις διόδους επικοινωνίας με την Αργολίδα, για αυτό το λόγο μάλιστα έπαιξε σπουδαίο ρόλο στον εμπορικό τομέα. Ένα ακόμη στοιχείο που μαρτυρά την στρατηγικής σημασίας θέση που κατείχε η πόλη είναι το γεγονός ότι εκεί κοντά είχε στρατοπεδεύσει και ο Φίλιππος ο Β΄ μετά τη μάχη στη Χαιρώνεια. Για το λόγο αυτό μάλιστα, η πέτρινη κρήνη που βρίσκεται στην άκρη του λόφου της αρχαίας ακρόπολης, αποκαλείται “Φιλίππειος Κρήνη”.
